Προς τον Πρόεδρο του πνευματικού κέντρου "Μελίνα Μερκούρη"

Καλόπουλος Μιχάλης
Ευζώνων 8
Νέο Κορδελιό

Προς τον Πρόεδρο του πνευματικού κέντρου "Μελίνα Μερκούρη" και
Δήμαρχο Ελευθερίου-Κορδελιού Κον Στάθη Καϊτατζίδη

Θεσσαλονίκη 28/7/96
Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,

καιρό τώρα με απασχολεί η ιδέα, να υποκινήσουμε μια σοβαρή πρόταση επιστροφής του θαυμάσιου πεντακίονου της Θεσσαλονίκης, (τμήμα πύλης της αρχαίας αγοράς της Θεσσαλονίκης που έγινε γνωστό με το όνομα "πύλη των ειδώλων") προς τις αρμόδιες γαλλικές αρχές και ιδιαίτερα του παρισινού μουσείου του "Λούβρου", όπου το υπέροχο αυτό αλλοτινό στολίδι της Θεσσαλονίκης, αποτελεί ξεχωριστή μουσειακή ατραξιόν. Μετά από την πρόσφατη προφορική σας συγκατάθεση, ζητώ λοιπόν και γραπτώς την συμπαράστασή σας στο όμορφο αυτό αίτημα.
Βέβαια, θεωρητικά δεν υπάρχει παρά ελάχιστη περίπτωση επιτυχίας, αυτός όμως δεν είναι και ο λόγος να μην το ζητήσουμε. Ας θυμηθούμε οτι πολλές μάχες στην ιστορία μας κερδίθηκαν επειδή ξεκίνησαν κι όχι επειδή είχαν οποιαδήποτε πιθανότητα επιτυχίας! Υπενθυμίζω χάριν παραδειγματισμού, ότι η πραγματοποίηση επιστροφής ιερών της φυλής των εβραίων, ήταν επανειλημμένα επιτυχής, από την εποχή ακόμη του Κύρου της Περσίας, αλλά και αργότερα του Ιουστινιανού! Δεν βλέπω λοιπόν, τι το ανεπίκαιρο μπορεί να έχει μια τέτοια αίτηση, σήμερα που ο πολιτισμός ανέρχεται απειλώντας έντονα κάθε αυθαίρετο κάτοχο ξένης πολιτισμικής περιουσίας.
Πολλά δε, θα είναι τα οφέλη μιας τέτοιας απόλυτα εθνοφελούς κίνησης, αν δημιουργηθεί έστω κάποιος σχετικός θόρυβος γύρω από το θέμα αυτό. Πρώτο και καλύτερο, θα μάθουν όλοι οι Θεσσαλονικείς και κατ' επέκταση όλοι οι Έλληνες, την ύπαρξη και την ιστορία του υπέροχου αυτού μνημείου, που κακώς διατηρούμε την ονομασία με την υποτιμητική χροιά "πύλη των ειδώλων". Δεύτερον, θα διαφημίσουμε την απλή αλήθεια, οτι η ελληνική κληρονομιά, όχι μόνο έχει πατρίδα αλλά και ανθρώπους που την αγαπούν και πως η κλεπταποδοχή των καλλιτεχνημάτων οποιουδήποτε λαού, δεν τιμά κανένα πολιτισμένο έθνος και πολύ περισσότερο τους Γάλλους, που έχουν να επιδείξουν πράγματι σοβαρή έφεση και αγάπη για την κλασσική Ελλάδα και τον πολιτισμό της. Κατ' επέκταση, με ένα τέτοιο αίτημα επεμβαίνει κανείς δυναμικά στην διαμόρφωση της τοπικής ιστορίας, δημιουργώντας αφορμές για πολλαπλή δράση και συσπείρωση γύρω από σημαντικά θέματα πολύτιμης εθνογνωσίας.
Βέβαιος οτι θα δώσετε την πλέον κατάλληλη συνέχεια στην πολιτιστική αυτή αίτηση, είμαι πρόθυμος να προσφέρω οποιαδήποτε πρόσθετα στοιχεία ή υπηρεσίες που θα μου ζητηθούν.
Σας εσωκλείω σχέδια και σκαριφήματα με τις οκτώ υπέροχες ανάγλυφες μορφές της. Για περισσότερες πληροφορίες παραπέμπω στα πολύ ενδιαφέροντα βιβλία: "η λεηλασία των ελληνικών αρχαιοτήτων" του Κ. Σιμόπουλου. Καθώς και στο "Κυνηγοί αρχαιοτήτων στην Ελλάδα" της C. PH. Bracken.
Με εκτίμηση
Μ. Θ. Καλόπουλος
Προτεινόμενη ονομασία του θαυμασίου αυτού τμήματος της κεντρικής πύλης της αγοράς της αρχαίας Θεσσαλονίκης είναι: "πύλη των αγαλμάτων". (Αγαλμα: από το ρήμα αγάλλω=λαμπρύνω, κοσμώ, ευφραίνω, χαροποιώ), αντί της ονομασίας, "πύλη των ειδώλων", που δίνει αναπόφευκτα κακούς συνειρμούς.

Το πιθανό κείμενο προς τους αρμοδίους φορείς μπορεί να περιλαμβάνει ενδεχομένως τις εξής σκέψεις:

Αξιότιμοι κύριοι.

Με την πεποίθηση οτι απευθυνόμεθα σε ανθρώπους που κατανοούν τις πολιτισμικές αξίες της εποχής μας, υποβάλουμε με πλήρη συναίσθηση του διαβήματός μας, αίτηση επιστροφής της πεντακίονης "πύλης των αγαλμάτων" της αρχαίας Θεσσαλονίκης, που εδώ και εκατόν τριάντα χρόνια (από το 1865) "εκλάπη" από την πόλη μας και έκτοτε "φιλοξενείται" στο φημισμένο σας μουσείο του Λούβρου. Οι καιροί που η πολιτισμική κίνηση μιάς χώρας στηριζόταν ανενδοίαστα στα πολιτισμικά δημιουργήματα άλλων χωρών παρέρχεται ανεπιστρεπτί. Δείγμα αληθινής και έμπρακτης συναίσθησης των πραγματικών πολιτισμικών αξιών του άμεσου μέλλοντος θα είναι η σταδιακή επιστροφή των αθέμιτα αποκτηθέντων αυτών θησαυρών.
Δεν είναι δυνατόν σε έναν κόσμο αυξανόμενης γνώσης, οι αρπαγές, η κατοχή και η επίδειξη των ξένων αριστουργημάτων να παραμένουν το μόνιμο καύχημα των λαών που επικαλούνται τις αρετές ενός πολιτισμένου έθνους, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση ο ιστορικός χαρακτηρισμός του κλεπταποδόχου είναι ο μοναδικός τίτλος τιμής που τους επιφυλάσσεται. Αλλωστε αξιοσημείωτο παραμένει το γεγονός, ότι το εν λόγω αριστούργημα αρχαίου κάλους, όχι μόνο δεν ανεκαλύφθη ποτέ από κανέναν μετά από αγωνιώδεις δαπανηρές πολύχρονες αναζητήσεις και κοπιαστικές ανασκαφές, πράγμα που ίσως δικαιολογούσε κάποια αόριστα δικαιώματα κατοχής, αλλά αποκτήθηκε με στυγνή δόλια συναλλαγή, ισοδύναμη της αρπαγής.
Η Θεσσαλονίκη, όπως άλλωστε και ολόκληρη η χώρα των Ελλήνων, κάτοχος άλλοτε πολλών τέτοιων ανεκτίμητων θησαυρών απογυμνώθηκε από ορδές επιτήδειων αρχαιοθηρευτών που συστηματικά έγδυσαν την χώρα από κάθε πολιτιστικό της καύχημα. Κάποτε υπήρξαν επαρκείς προϋποθέσεις και δικαιολογίες για την ντροπιασμένη αυτή πράξη. Σήμερα όμως, εξέλιπαν εντελώς όλες οι αφορμές για την συνεχιζόμενη παρακράτηση αυτών των πολυτίμων "εθνικών μας αρχείων".
Η πόλη της Θεσσαλονίκης που το 1997 έχει την τιμή της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, δεν κατέχει "τίποτα" που να αποτελεί τεκμήριο της γαλλικής ιστορίας. Δεν βλέπουμε λοιπόν, ποιοί άλλοι ιδιαίτεροι λόγοι πολιτισμού, δικαιολογούν την "αιώνια" ξένη κατοχή του πολυτιμοτάτου αυτού εκθέματος, που αποτελεί αναντικατάστατο αποδεικτικό στοιχείο της ιστορίας της αρχαιότατης και υπέροχης αυτής πόλης.
Με την πεποίθηση ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στην παραπάνω αίτηση ανταποκρινόμενοι στις επιταγές των καιρών και αποδεικνύοντας ότι ο πολιτισμός δεν είναι κενό γράμμα αλλά γενναίες αποφάσεις ουσίας, σας χαιρετούμε φιλικά βέβαιοι ότι η Ελλάδα, η χώρα που γέννησε τόσες παγκόσμιες αρετές, θα βρεί τρόπο να σας ανταποδώσει την τόλμη και τον έμπρακτο πολιτισμό της αποφάσεώς σας.

Ακολουθεί σύντομη περιγραφή του εν λόγω πεντακιόνου, μαζί με ολιγόλογη περιγραφή των συνθηκών αφαίρεσής του από το κέντρο της Θεσσαλονίκης.